Servies uit vervlogen Franse tijden

Oud Frans servies, ik kan er geen genoeg van krijgen. Frankrijk heeft een rijke geschiedenis op het gebied van porselein en aardewerk. Bekend is natuurlijk Limoges porselein, vaak wat overdreven gedecoreerd. Zelf vind ik het wat teveel van het goede, maar smaken verschillen natuurlijk en dat is maar goed ook. Ik val zelf meer voor die serviezen met zachte pastelkleurige decoratie van bloemen of vogels,  dáár word ik hebberig van.

Servies dat dag in, dag uit gebruikt is en wereldoorlogen heeft overleefd. Niet gebroken door onhandige afwasactiviteiten of zomaar uit handen gevallen. Door intensief gebruik bezaaid met craquelé en daarna beboterd door het vet dat in de haarfijne lijntjes van het glazuur is gekropen. Vuil en vet komen onder de laag glazuur van het porselein of aardewerk en geven een geel /bruine kleur. Niet alleen het gebruik van het servies zorgt voor de bebotering, ook door het afwassen zijn vuil en vetresten onder de glazuurlaag gekomen.

Natuurlijk denk je in eerste instantie, jakkie, wat vies, maar het oude vet zit echt in het item zelf en niet op de bovenste glazuurlaag. Daarom is het per definitie niet vies om beboterd servies ook echt te gebruiken.
En hoe mooi is de verweerde uitstraling die een geschiedenis weergeeft. Voor verzamelaars en brocante gekken maakt het niet uit, die hebben het liefst beboterde items (ik ook trouwens, ben immers brocante gek). Het liefst nog met een kleine beschadiging of zelfs gebroken en weer gelijmd. Vreemd? Ja, wie koopt er nu bruin uitgeslagen en beschadigde serviesonderdelen?

Er waren in Frankrijk veel ‘faïence’ fabrieken. Ooit waren het bloeiende bedrijven waar veel mensen werk vonden, maar helaas bestaan deze fabrieken allang niet meer. Gelukkig hebben ze een grote erfenis achtergelaten in de vorm van prachtig serviesgoed of andere curieuze objecten.

Hoe herken je het oude servies? Eigenlijk is dat heel simpel, draai het om en kijk op de onderkant, daar staat in de meeste gevallen een merkteken en soms de naam van het decor. En dan is het zoeken op internet voor meer info. Veel informatie vind je op www.infofaience.com/nl/

Omdat er zoveel verschillende fabrieken zijn geweest zal ik mijn volgende verhaal wijden aan één van de meest bekende merken van de Franse aardewerkgeschiedenis, Digoin Sarreguemines. Deze fabriek was ook bekend vanwege de Barbotine objecten. Een paar jaar geleden heb ik in de regio van Sarreguemines gezocht naar overblijfselen van de fabrieken. Het was jammer dat er weinig terug te vinden was van dit stukje Franse geschiedenis. Alleen in Sarreguemines en Lunéville waren nog wat fabrieken in ere hersteld, als museum of een winkeltje op een terrein waar een fabriek heeft gestaan.

Nog een lelijke vaas

In een vorig blog heb ik geschreven over Lalique en ‘lelijke’ vazen.
Eigenlijk was dit mijn tweede ervaring met lelijke vazen, de eerste is ook een leuk verhaal.

Als jullie mijn blogs gelezen hebben, weten jullie dat mijn Oma een nogal protserige smaak had. In ieder geval een smaak die paste bij haar leeftijd en de periode waarin zij heeft geleefd.  Na haar overlijden werd haar inboedel door de familie uitgezocht en de spullen waar niemand belangstelling voor had werden verkocht. Er werd een advertentie gezet voor een boedelverkoop in het  huis van Oma en na deze boedelverkoop bleven er spullen over. Daar zou  een opkoper voor komen.

Op de tafel met de restanten stond nog een vaas, niemand wilde het ding hebben. Wat ik mij absoluut kon voorstellen, het ding blonk niet uit van schoonheid. Maar goed, bij het verlaten van het huis na de boedelverkoop heeft mijn moeder op het allerlaatste moment toch de vaas van de tafel gegrist en meegenomen. Zodoende belande de vaas bij mijn ouders op het dressoir en stond daar jarenlang mooi te zijn van lelijkheid. Wij vroegen weleens waarom ze het meegenomen had en volgens haar een vlaag van ‘je weet maar nooit’.

De vaas was van een soort gewolkt blauw glas met zilverkleurige handvatten die op oren leken.  Het zilverkleurige materiaal van de handvatten was ook gebruikt om een krullerig beslag op de vaas te maken. Het had de vorm van een amfoor. Ik denk dat het een Art Nouveau vaas betrof. Helaas heb ik er geen foto’s van.

Tijd verstreek en op televisie kwam een programma dat een beetje weg had van Kunst en Kitsch, maar na beoordeling van een object kon je direct opdracht geven om het te laten veilen.

Pa en Ma keken elkaar aan, en het oordeel  over de vaas werd geveld, deze ging onder de arm van mijn vader mee naar de taxatie dag van genoemd programma. En ja hoor, Pa kwam met vaas op TV.

De vaas werd mooi opgesteld op een tafel  en de presentator vroeg aan  mijn vader hoe hij aan de vaas kwam en waarom hij deze prachtige vaas wilde laten veilen. Over het laatste hoefde Pa niet na te denken en hij sprak de historische woorden: “Omdat ie zo ontzettend lelijk is”, met de nadruk op ontzettend. De geschatte waarde werd bepaald op FL. 1500,-, waarop mijn vader reageerde met “Nou, dat is toch leuk. Nu is het toch wel jammer dat de andere ooit van de schoorsteenmantel is gevallen, er waren er ooit twee”.

De vaas werd geveild en werd idd verkocht voor het geschatte bedrag. Van de opbrengst hebben mijn ouders een Philips videorecorder (video 2000) aangeschaft, een noviteit in die tijd. Van de televisie uitzending heb ik nog ergens een video opname en het verhaal werd nog vaak verteld als er herinneringen werden opgehaald. “Weten jullie nog, van die lelijke vaas die toen zoveel geld heeft opgebracht bij dat programma?” De vaas is uit mijn leven verdwenen en degenen in relatie met de vaas kunnen het ook niet meer vertellen. Het verhaal is verworden tot een anekdote en een zoete herinnering.