Servies en aardewerk van Sarreguemines
In mijn vorige blog heb ik geschreven over Frans aardewerk en beloofd wat te vertellen over het merk Sarrguemines. Dit aardewerk is geliefd bij verzamelaars over de hele wereld. Andere oude merken ook, maar Sarrquemines is wel één van de grootste en bekendste uit de Franse aardewerkgeschiedenis. Al het servies is aan de onderkant gemerkt en daardoor is het mogelijk het in de juiste periode te plaatsen, want de afbeeldingen veranderden naar gelang de geschiedenis van de fabriek.
In 2018 heb ik tijdens de vakantie geprobeerd de sfeer en de geschiedenis van de aardewerkindustrie in de regio bij Sarreguemines terug te vinden. Een beetje sfeer proeven en ik had gehoopt dat er nog veel aandacht zou zijn voor deze belangrijke industrie van Frankrijk. Ik heb wat kleine plaatsjes bezocht waar fabrieken hebben gestaan, maar vond er eigenlijk bijna niets terug. Pas toen ik het museum van Sarreguemines bezocht op de op de voormalige productieplaats, Moulin de la Blies vond ik hetgeen ik naar op zoek was. Het verlaten industrieterrein rondom de molen is omgezet in een buitengewone tuin: de Tuin van de Aardewerkmakers. Binnen maak je kennis met de productieprocessen en het dagelijks leven van de arbeiders via een rondleiding met geluidsbanden, nagebootste werkplaatsen, diorama en maquette. Hier zag ik ook mijn verzameling Barbotine terug in onafgewerkte vorm. Barbotine is aardewerk met in reliëf aangebrachte decoraties van natuurlijke motieven, bijvoorbeeld een waterkan in de vorm van een dier of een soepterrine in de vorm van een kool.
Kijk voor verdere info over het museum op:
https://www.sarreguemines-tourisme.com/en/groups/day-trips/sarreguemines-la-belle-faienciere-947002322
Geschiedenis
Twee eeuwen geleden, in 1790, ontstaan tijdens de Revolutie als familieonderneming en bestratingsfabriek in Sarreguemines. Ondanks het ongunstige tijdstip kopen ze een oliemolen aan de rivier beginnen aan het opzetten van hun onderneming. Helaas werkt de onrust van de Revolutie niet in hun voordeel, maar ook de concurrentie, de vijandigheid van de inwoners en de problemen rond de aanvoer van grondstoffen zorgen ervoor dat de fabriek in 1800 overgenomen wordt door Paul Utzschneider uit Beieren.
Er wordt snel orde op zaken gesteld en alras staat de kleine stad op de kaart van de aardewerkindustrie. Zelfs Napoleon heeft de fabriek ontdekt en plaatst bestellingen. Wanneer de metro in Parijs wordt aangelegd levert de fabriek de tegels voor de muurversiering. De fabriek levert van alles, zelfs schoorstenen.
Utzschneider is inventief en voert nieuwe decoratietechnieken in. Door de snelle ontwikkeling van fabriek worden meerdere molens aangeschaft en in 1830 wordt de overstap gemaakt naar het stoken van steenkolen in plaats van hout door de bouw van de eerste steenkoolovens.
!836 legt Utzschneider zijn functie als directeur neer en zijn opvolger wordt zijn schoonzoon, Alexandre de Geiger. Na een overeenkomst met Villeroy en Boch in 1838 groeit de fabriek uit zijn jasje en Geiger laat Moulin de la Blies bouwen in 1841. De Revolutie is nu omgezet in de Industriële Revolutie. In 1850 en 1860 worden nieuwe fabrieken gebouwd die werken met stoom.
In 1871 volgt de annexatie van de Moezel door Duitsland en Alexandre de Geiger verlaat Sarreguemines en trekt zich terug in Parijs. Zijn zoon, Paul de Geiger komt in de directie. In Digoin en in Vitry-le-François worden twee nieuwe fabrieken worden gebouwd.
Paul de Geiger sterft in 1913, dat is ook het jaar waarin het bedrijf Utzschneider & Co in twee vennootschappen wordt opgesplitst; de ene beheert de fabriek van Sarreguemines, de andere beheert de Franse fabrieken (Digoin en Vitry-le-François). En in 1919, na de eerste wereldoorlog, worden de verschillende eenheden samengevoegd onder de naam Sarreguemines-Digoin-Vitry-le-François. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt er beslag gelegd op de plateelfabriek en deze wordt van 1942 tot 1945 onder beheer van Villeroy & Boch gesteld. In 1978 wordt de fabriek door de groep Lunéville-Badonviller-St-Clément gekocht. Het is de beslissende factor geweest voor de geschiedenis van het aardewerk van Sarreguemines: de productie van serviesgoed wordt in 1979 gestopt en de fabriek concentreert zich op de productie van vloer- en wandtegels. De fabriek La Blies wordt opgeheven en in 1982 wordt de naam veranderd in Sarreguemines Bâtiment.
In 2002 vindt er een doorstart plaats: werknemers en managers nemen de fabriek over en veranderen de naam in Céramiques de Sarreguemines, maar helaas houden de activiteiten in februari 2007 toch op.
De aardewerkfabriek van Sarreguemines bestaat niet meer. Lunéville-St Clemente blijft bepaalde modellen produceren die haar beroemd hebben gemaakt.