Bijzondere tekeningen van balletdanseressen

Op de vide grenier stond een jongeman met prachtige oude, ik denk jaren 50, modetekeningen. Ik ben altijd nieuwsgierig of er een verhaal bij hoort en open het gesprek.” Ils sont magnifiques”, zeg ik en hij verteld dat ze van zijn moeder waren. “Was zij couturière?” vraag ik, hetgeen beaamt wordt. De tekeningen werden gebruikt om klanten een beeld te geven van de items die gemaakt konden worden. Wat een mooi tijdsbeeld kreeg ik door het bekijken van de tekeningen, net alsof je door een oud modetijdschrift bladerde. Sommige tekeningen hadden alleen contouren en belijning en geen ingetekende gezichten, anderen hadden gezichten. En er waren ingekleurde tekeningen met gezichten zo fijn getekend dat ze op plaatjes leken. Ik bladerde door de hoeveelheid tekeningen en sloeg een nieuwe map open. En daar vond ik ze, prachtige tekeningen van dansers. Ballet, Spaanse dansen en Russische. “Maar deze dan? Zijn die ook van je moeder?” Nee, die had zijn vader gemaakt. Twee prachtige exemplaren heb ik gekocht, de rest heb ik laten liggen en daar had kreeg ik spijt, maar toen was het al te laat. Op de rommelmarkten die ik daarna bezocht heb ik de jongeman niet meer gezien. Wie weet of dat ooit nog gebeurt. De balletdanseressen krijgen in ieder geval een mooie lijst, maar die moet ik nog vinden op de volgende rommelmarkt. Dus heb ik weer een nieuwe missie.

Het blauwe Sahara servies

Prachtig blauw van kleur en een tot de verbeelding sprekende voorstelling, dat maakt het blauwe Sahara servies zo mooi. Fragiel door het dunne porselein en toch een beetje stoer.
Het decor is het zogenaamde woestijn decor, dat veel in Engeland aangetroffen wordt.
Mijn servies mist waarschijnlijk de suikerpot, want ik heb een deksel over en ook heb ik een ongelijk aantal schotels en kopjes. Ooit heb ik op Marktplaats een oproep gedaan om onderdelen van dit servies te vinden, echter zonder succes. Ook op internet heb ik mijn servies tot op heden niet gevonden. Wel informatie over het merk Epiag.

Onderop is het servies gemerkt met twee schuine strepen die elkaar aan de bovenzijde iets kruisen. Daarboven staat een rondje, links daarvan staat Epiag en aan de rechterkant royal. De lettertypes van Epiag en royal verschillen. Onder de lijnen staan twee bladertakjes en aan weerszijden daarvan een rondje. Daaronder staat czechoslovakia.porselein
OEPIAG / EPIAG is geen fabriek , maar is de naam van een vereniging van diverse Altrohlau porselein fabrieken. Elke fabriek was een zelfstandige onderneming, maar werd samengevoegd om Boheems porselein te promoten. De meeste ledenfabrieken (maar niet alle) gebruikten een vorm van de naam van de vereniging als een merk.

Het werd in 1918 opgericht door de regering van Wenen (Oostenrijk) en kreeg de naam OEPIAG (Österreichische Porzellan Industrie AG). In 1920, om de oprichting van het nieuwe land, Tsjechoslowakije, weer te geven, werd de naam veranderd in EPIAG (Erste Böhemische Porzellan Industrie AG). Het servies is ergens tussen 1930 en 1939 gemaakt in Czechoslovakia in het deel dat nu de Tsjechische Republiek is.

Natuurlijk hoop ik ooit het servies compleet te maken en de ontbrekende suikerpot van het servies te vinden van. Thee drinken uit het servies, zoals ik vroeger deed bij mijn Oma, dat doe ik maar niet meer. Die herinnering koester ik en het servies staat nu veilig in een kast achter glas te pronken.

Kerst 

Nu ik dit blog schrijf staat de kerst weer voor de deur. Een tijd van hectische gezelligheid met alle tradities die erbij horen. De kerstboom staat prominent op de eerste plaats. Zullen we wel of geen boom doen? Groot of klein? Struinen op kerstmarkten en door tuincentra, zoeken naar spulletjes om de kerstboom te versieren of om het kerstsfeertje op een andere manier in huis te halen.

Of…….duiken we de zolder op en halen wij de traditionele kerstspullen tevoorschijn, die herinneringen aan vroeger naar boven brengen.

Moeders had de kerstspullen van zolder gehaald en deze stonden in vrolijke afwachting van hun jaarlijkse debuut te wachten in de kamer. Als klein kind wachtte ik dan vol ongeduld tot het avond werd en het feest van herkenning kon beginnen en ik de boom mocht versieren. Als mijn vader thuis kwam hoorde ik hem zuchten bij het aanschouwen van de berg kerstspullen. Snapte dat toen niet, later wel. Later nam ik dan maar de benen of ging boven wachten tot ie klaar was. Gewapend met knipschaar en zaag ging Pa naar buiten om de boom in de standaard te worstelen en als dan eindelijk de boom binnen op zijn plekje stond, begon het feest pas echt. Eerst de verlichting controleren, welk lampje was vorig jaar losgedraaid? Als alles brandde werd het middelste lampje opgezocht en het snoer onder steeds luider wordend gemopper en meer dan gemopper in de boom gehangen. Ik toekijkend onder het genot van chocolademelk en moeders met een borreltje. Eindelijk was de klus geklaard, maar dan kwam het commentaar. “Nee, die bovenin moet een tak naar rechts en die daar, die moet een stuk naar beneden.” “Kan niet, snoer ertussen is te kort.” “Nou, dan kun je toch de hele boel een beetje opschuiven?” Uiteindelijk kwam het goed en hadden we dit deel van de kerst stress weer overleefd.

Ik moet aan dit alles denken bij het openen van de oude gebaksdoos met kerstschatten.
Antieke kerstballen van het dunste glas. De kleuren vervaagd en zo fragiel. Het ouderwetse vogeltje op een knijpertje met het witte staartje en het kerstmannetje. Maar ook de slingers van kleine gekleurde dunne glazen balletjes. Toen ik de kerstversiering ooit had meegenomen bij mijn Opa vandaan heb ik de doos op zolder gezet en vergeten. Er kwamen nieuwe trends, verlichting werd kleiner en de boom kreeg thema’s of werd versierd in één kleur. Een paar jaar geleden kwam ik bij het opruimen van de zolder de oude gebaksdoos weer tegen en ik werd op slag verliefd op de inhoud. Nu gaan de kerstschatten ieder jaar weer in ons kleine boompje inclusief de antieke kerstverlichting met gekleurde of witte lichtjes. Handig met kleine knijpertjes en inderdaad dat lampje dat je kunt losdraaien of dat makkelijke bakelieten stekkertje. Helaas breekt er soms een bal, want de oogjes waaraan ze hangen klemmen niet meer goed. En ook de slingers zijn zo teer dat er ieder jaar wel een aantal kleine balletjes breken bij het oppakken en uit de knoop halen, dan moet ik ze voorzichtig opnieuw rijgen. Maar zo dierbaar zijn ze, dat ze toch weer ieder jaar gebruikt worden en het risico voor lief genomen wordt.

Op brocante markten en op verkoopsites kom je nog weleens oude kerstversiering tegen, maar tegen hoge prijzen. Logisch, want de kans dat het 70 jaar Kerst overleefd heeft is redelijk zeldzaam. Mijn Kerstversiering gaat de deur niet uit, maar ik heb wel kerstverlichting te koop. Kijk even bij aangeboden of volg de link.

Het huis van Oma

Zoals gezegd, Oma hield van mooie dingen, soms met de neiging tot protserigheid. Het dressoir in de woonkamer was een enorm log eiken meubel met uitgesneden taferelen. In één lade van het dressoir lag een compleet assortiment gereedschap. Op mijn vraag waarom zij zoveel gereedschap had, vertelde ze mij dat je zoveel mogelijk alles zelf moest kunnen, je wist maar nooit of je alleen zou komen te staan en dan kon je jezelf redden.

Er stonden prachtige kristallen schalen en kleine snuisterijen die volgens de overlevering ooit gekocht waren op veilingen, zoals de kleine rode glazen bakjes met glas in lood. In de bakjes fragiele lepeltjes, ook ingelegd met glas in lood. Altijd gedacht dat het voor peper- en zout was, maar het kunnen ook kaviaar schaaltjes zijn. Maar dan klopt het lepeltje niet, kaviaar mag niet met metaal in aanraking komen en ik weet niet of de lepeltjes van zilver zijn.

Op een dag kwam ik bij Oma en vond haar aan de eettafel met de prullenbak naast zich en een grote berg foto’s op tafel. “Oma, wat doet u nou?????”vroeg ik. Ze keek mij aan en zei: “Kind, ik verscheur foto’s. Als ik er straks niet meer ben weet niemand meer wie op die foto’s staan. Ik ben de enige die nog weet wie ze waren. Het is helemaal niet leuk om zo oud te worden, ik ben de enige die nog over is van al mijn vrienden”. Gelukkig heb ik wel wat foto’s kunnen redden.

Oma was 65 jaar toen ze besloot haar rijbewijs te halen. Toen het heuglijke feit daar was en zij haar rijbewijs in handen kreeg kocht ze een nieuw Dafje 33. Beige van kleur met knalrode stoelbekleding. Het autootje kreeg een plek in de garage en bleef nieuw ruiken. Als een vorstin zat Oma achter het stuur en tufte het dorp door met af en toe een landing in een plantsoen. Haar zicht was namelijk niet zo best en ze droeg een bril met sterkte 100. Soort jampot glazen. Gelukkig hoorde je haar al van verre aankomen, het Dafje had een nogal luidruchtig motortje.

Verder besloot ze haar 65e haar verjaardag nog éénmaal goed te vieren, want het kon zomaar haar laatste zijn. Haar verjaardag heeft ze uiteindelijk nog jaaaaren gevierd, ze overleed op hoge leeftijd. Ze werd in de 90.

Het huis van Oma en Oma zelf, deel één

Mijn Oma en Opa vertrokken in de jaren 50 vanuit Amsterdam naar een dorp in het Gooi. Niet lang daarna overleed Opa. Oma was een dametje dat haar mannetje wel stond. Ze hield van mooie dingen en kon zich een bepaalde luxe veroorloven. Een werkster, een tuinman en de was ging de deur uit. Eén keer per week werd de was opgehaald door de wasserij en keurig gewassen, gestreken en eventueel gesteven teruggebracht. En…. Oma had een badkamer met bad, waar ik altijd in mocht als ik kwam. Feestje voor een kind dat in Amsterdam woonde op één hoog en badderde in een teil in de keuken, omdat er geen badkamer was.
Wij reisden vaak in het weekend met de trein richting Oma en genoten daar van het buiten zijn en wandelen in de bossen. We deden spelletjes en op zondagen kwam de eikenhouten sjoelbak op tafel en werd er een glazen 78 toeren plaat op de draaitafel van de grote grammofoonkast gelegd.

Oma had een tuin met twee appelbomen en als de appels rijp waren plukten we de appels met een grote stok met een zak eraan en aten we verse appelmoes en appeltaart. Als ik mocht blijven logeren lag ik met Oma in haar tweepersoons bed, luisterend naar haar gesnurk. In de winter onder wollen Aabee dekens en een bruin satijnen sprei met dons gevuld. In de slaapkamer stond een grote kledingkast met vakken aan de binnenkant van de deur. Daar bewaarde Oma haar parfummetjes en zeepjes en als de kast open ging geurde de kamer. In de zomer werd ik gewekt door de koerende duiven die in de appelbomen in de achtertuin zaten. Inmiddels zijn we meer dan een halve eeuw verder, maar nog steeds brengt het geluid van koerende duiven mij terug in de tijd en moeiteloos haal ik het sfeertje en de geur van geborgenheid en ouderwetse gezelligheid weer naar boven. Herinneringen aan zelfgebakken koekjes in het koekrommeltje, waar altijd tussen de deksel afdekpapier geklemd zat, want dan bleven de koekjes langer vers. De overheerlijke cake die Oma bakte, met een heerlijke zachte nattige buitenkant doordat ie na het bakken warm door suiker gerold werd. Het Droste servies in de keuken, waar wij ’s winters chocolademelk uit dronken. Het blauwe Sahara servies, waar ik altijd thee uit wilde drinken. Het schippertje van brons met een pijp in zijn mond en pukkel op zijn kin. Als je op de pukkel drukte gingen de ogen en de pijp gloeien en kon je je sigaar of sigaret eraan aansteken.

Het zelfgemaakte ‘touw voor een pak’ mannetje, dat naast de telefoon hing met in zijn broekzakje een bolletje touw, waarvan een draadje door een sleufje in de zak naar buiten stak om afgeknipt te kunnen worden als het nodig was. Je kon Oma altijd vragen om een elastiekje, inpakpapiertje, lintje of touwtje. Ze kon prachtig handwerken en borduurde mooie tafellakens, waar ik kussentjes van heb gemaakt. De herinnering van het koolmeesje dat ieder jaar in de brievenbus van het huis nestelde en waar Oma dan een briefje buiten ophing als waarschuwing voor de postbode. En de prachtige opgemaakte paaseieren, die wij als kleinkinderen ieder jaar met Pasen kregen, en die zij zelf maakte.

Baigneuses

Om heel eerlijk te zijn hou ik niet zo van beeldjes. Ondanks mijn verzamelwoede zal ik niet zo snel een collectie beeldjes aanleggen. Maar er is toch één uitzondering, dat zijn baigneuses.

Tijdens een bezoekje aan een brocanteur in het zuiden van Frankrijk zag ik ze staan, een groepje dames in badpak en badmuts. Er zat er ééntje op een fotolijstje en een ander zat bevallig te zijn op het dekseltje van een schelp. Ik moet wel zeggen dat mijn oog het eerst viel op de kleine zittende pierrot, die met haar handjes haar jurkje omhoog hield als een bakje.
De brocanteur, die mij zag kijken, vertelde dat hij 5 beeldjes had gekocht van iemand die een kleine collectie baigneuses had. Nooit van gehoord, maar natuurlijk begreep ik dat de figuurtjes zo heetten vanwege de badpakjes. Meestal vertegenwoordigen ze een vrouw in een zwempak, vandaar hun naam. Dat het Art Deco was zag ik ook en ik schatte in uit de jaren 1920-1930. De brocanteur benadrukte dat ze zeldzaam waren. Ja, ja, dat zal wel, dacht ik, maar ik kon het niet laten en kocht er drie, waaronder de kleine pierrot. Thuis kregen ze een plekje op de kaptafel. De pierrot deed dienst als ringenbakje en de rest stond gewoon mooi te zijn.

Op elke rommelmarkt, vide grenier of brocantemarkt zocht ik naar de kleine figuurtjes, zonder resultaat. Wel wist ik inmiddels dat de zwemmertjes werden gemaakt tijdens de eerste periode dat er in zee gezwommen werd en idd uit de jaren 20/30 afkomstig waren. Oorspronkelijk hadden ze een kleine papieren paraplu bij zich, maar omdat dit te kwetsbaar bleek om de tand des tijds te doorstaan is de paraplu vervallen. De dames zijn dun en elegant, sober en heel stijlvol, kenmerkend voor de Art Deco. Ze werden voornamelijk gekocht in de kustplaatsen als souvenir, soms staat de naam van de badplaats erop en ze zijn voornamelijk gemaakt van Frans of Duits porselein.
Ze werden gebruikt als sierradenbakje, fotolijstje, asbak of zeepbakje. Maar er zijn ook alleenstaande dames, die niet op een schelp of bakje zitten, deze zijn functieloos behalve ter decoratie.

Laatst vond een vriendin van mij vier dames op een rommelmarkt. Dat is redelijk uniek en ik heb ze via haar kunnen kopen. Op Ebay worden ze ook aangeboden, maar of het allemaal oude zijn, betwijfel ik en de prijzen zijn hoog.

Canard, biberon de malade

“Qu’est ce que c’est?” “Ah, Madame, c’est un canard.” Ja, dat klinkt wel leuk, en ik weet wel wat een canard is, maar het object dat ik zag op de vide grenier leek toch echt niet op een eend. Een mevrouw die naast mij staat spreekt mij aan met een Vlaamse tongval. “Dat is een beker, welke vroeger gebruikt werd in verpleeghuizen, als mensen niet goed drinken tot zich konden nemen.” Juist, tuitbeker dus. Maar wel een stuk leuker. “Er zijn verzamelaars van en omdat sommige bekers voorzien waren van een tuitje in de vorm van een eendenbek, werden ze Canards genoemd. Er zijn prachtige exemplaren en ze zijn niet goedkoop.” Dat weten we dan weer, en inderdaad er zijn prachtige exemplaren, maakt het niet makkelijker als je gevoelig bent voor verzamelwoede 😅 In het Frans ‘canard de malade’ of ‘biberon de malade’, in het Duits (klinkt echt zoet) ‘Schnabeltasse’, en in het Nederlands, de nuchtere benaming ‘ziekenbeker’.

Er zijn inderdaad prachtige exemplaren bij, prachtig gedecoreerd en vormgegeven. Ook de Nederlandse aardewerkfabriek Mosa heeft deze ziekenbekers uitgebracht.

Het bovenwoninkje

Af en toe gingen wij op visite bij mijn oom en tante. Tante was de zus van mijn Oma en was getrouwd met Oom Anton, een grote man met enorme handen. Ook banketbakker van beroep, net als mijn Opa. Oom en tante bewoonden een piepklein bovenwoninkje in de Noorderstraat in Amsterdam. Voor mij was een visite aan mijn oom en tante een hoogtepunt. Het kleine woninkje was voor mij een walhalla. Het stond stampvol en de houten wanden bespannen met jute waren grotendeels vol gehangen.
Na het beklimmen van de steile trappen naar de derde verdieping en het openen van de deur, stapte je het smalle halletje binnen. Dit was zo smal dat je maar één stap nodig had om je jas aan de kapstok te kunnen hangen. Links was de deur naar de kleine woonkamer en waar je bijna direct tegen een eettafel met stoelen aan liep. Natuurlijk met een pluchen kleed op tafel. Links van de tafel een dressoir, waarin DE grote schat bewaard werd. Op nog geen twee stappen van het einde van de eettafel, voor de ramen die uitkeken op de tuinen aan de achterzijde van de woningen en de huizen rondom, stonden twee makkelijke stoelen met een tafeltje er tussen. Naast de twee hoge ramen was de deuropening naar de smalle keuken met aan het eind van de keuken de deur van het toilet.
Ik vond dat toilet als kind reuze interessant, want het toilet was zo klein dat de deur bestond uit twee delen met scharnier. Je klapte één gedeelte uit, dat met een haakje aan het aanrecht werd vastgezet. Daardoor ontstond ruimte zodat je kon zitten. De keuken stond vol ( dat is niet zo moeilijk als het klein is ) met ouderwetse aardewerken potten voor koffie, thee en specerijen. Ook het emaille zand, zeep en soda stel ontbrak niet. Een granieten aanrecht met een zwart-wit geblokte wasbak. En het gordijntje onder de wasbak verborg de plastic afwasbak en andere huishoudelijke zaken voor het zicht. IJzeren zeepklopper om zeep te kloppen voor de afwas. Het water voor de afwas moest worden gekookt.
Aan de andere kant van de woonkamer stond een theekastje met servies erop en erin, kanten kleedje onder de glasplaat en een deurtje met een ster in het glas geslepen. Dan de kolenkachel en strak ernaast een sofa bed.
Maar de meest mysterieuze kamer was de grotere (slaap)kamer welke zich rechts van de hal bevond.
Een kamer met links een prachtige mahoniehouten kast met een kuif, die vol lag met allerlei wit katoenen beddengoed met gehaakte randjes. En kleine dozen waar schatten in zaten. Een nis met een gordijn ervoor waar kleding in hing met op de grond hoge bussen. Pas na het overlijden van mijn Tante en Oom ontdekten we wat erin zat. Suiker zo hard als steen en zout, want zoals mijn Oma toen zei: “Kind, we hebben de oorlog meegemaakt en dan leg je voorraad aan, je wist toch niet wat er ooit nog zou gebeuren. Op alles voorbereid”. Verder stond er een opklapbed en rechts achterin een grote ronde tafel, waarop altijd de meest lekkere dingen stonden, immers mijn oom was banketbakker en traiteur.
Ik kon daar eindeloos dwalen en mij wentelen in het sfeertje van ouderwetse gezelligheid. Het rook naar oude dingen die voorbij gaan.
Tante haakte, kon kantklossen, naaide kleding en borduurde. Ze maakte de mooiste dingen, met grote nauwkeurigheid en geduld.

Maar het allerleukste was de dierentuin. Uit het dressoir in de kamer werd een doos gepakt met dierenfiguurtjes van glas, waar ik mee mocht spelen aan de grote tafel met het pluchen kleed. Ondertussen luisterend naar de gesprekken om mij heen en mijn oom die altijd vertelde dat de grote antieke klok op het dressoir na zijn dood naar zijn neef ging. Oom en Tante hadden geen kinderen. Er was maar één ding in dat huisje dat ik echt niet mooi vond, en dat was die klok. Onder een raamwerk van ijzer met plastic erover gespannen als een soort stolp, pronkte de meest lelijke klok die ik ooit gezien had. Tierlantijnen en kleuren en een porseleinen meisjesfiguurtje dat op een schommel zat, die bewoog onder het uurwerk. Tik, tak, tik, tak, bewoog zij op iedere minuut die de klok wegtikte.

Na de dood van tante en oom kreeg ik de grote mahonie kast die eigenlijk van mijn Oma bleek te zijn.
Wat Oma en ik samen vonden in de kast werd de aanzet tot een verzameling oud speelgoed. Maar dat verhaal bewaar ik tot de volgende keer.